Türkiye’nin tarihi derinliğini simgeleyen yapılarından biri olan Diyarbakır’daki 3 bin yıllık Zerzevan Kalesi, kapsamlı bir restorasyon sürecine girdi. Roma İmparatorluğu döneminde askeri garnizon olarak inşa edilen ve günümüzde hem yerli hem de yabancı turistlerin ilgi odağı olan kale, yürütülen bilimsel kazılarla geçmişe ışık tutarken, artık gelecek kuşaklara taşınmak üzere restore ediliyor.

UNESCO Listesi’nde, Dünyada Eşi Olmayan Bir Tapınak

2020 yılında UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi‘ne giren Zerzevan Kalesi, yalnızca mimari yapısıyla değil, dünya arkeolojisinde Mithras Tapınağı’nın bulunduğu son askeri yerleşim olarak da öne çıkıyor. Kale, yılın 12 ayı boyunca süren kazı çalışmaları sayesinde adeta tarih kitaplarını yeniden yazdırıyor.

Tarihin Kalbine Yolculuk: 1000 Dönümlük Keşif

2014 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı öncülüğünde Diyarbakır Valiliği, Çınar Kaymakamlığı, Dicle Üniversitesi ve Diyarbakır Müzesi iş birliğiyle başlatılan kazı çalışmalarında şimdiye dek:

• 15 metre yüksekliğinde ve 1200 metre uzunluğunda surlar
• 21 metre yüksekliğinde gözlem ve savunma kulesi
• Kilise, yönetim binası, konutlar
• Silah ve tahıl depoları
• Kaya mezarları, su kanalları ve 63 su sarnıcı
• 400 kişilik yer altı sığınağı
• Gizli geçitler
• Ve Mithras dinine ait yer altı tapınağı gün yüzüne çıkarıldı.

Restorasyon Başladı: İlk Hedef Güney Kule ve Büyük Kilise

Kazı Başkanı Prof. Dr. Aytaç Coşkun’un verdiği bilgiye göre, bu yıl kazılarla eş zamanlı olarak ilk restorasyon adımı da atıldı. 37 kişilik uzman bir ekip tarafından yürütülen çalışmalarda, kaledeki büyük kilise ve güney kule restore ediliyor. Yapıların orijinal dokusuna zarar vermeden, modern tekniklerle koruma altına alınması hedefleniyor.

Yapılan uygulamalar arasında:

• Capping: Yüzeyleri zamanla tahrip olan tarihi duvarlara koruyucu üst kaplama,
• Güçlendirme ve enjeksiyon: Çatlakların onarılması ve yapısal sağlamlığın korunması yer alıyor.

Cumhurbaşkanlığı himayesinde sahnelenen ve 15 Temmuz direnişini epik bir anlatımla sahneye taşıyan “En Uzun Gece” adlı sahne eseri, yeni sezonda farklı şehirlerde seyirciyle buluşmaya hazırlanıyor. İlk temsili 15 Temmuz’da Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan’ın katılımıyla Beştepe Millet Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleştirilen eser, hem sanatsal hem de milli hafıza açısından güçlü bir iz bıraktı.

Sanatın Gücüyle Aktarılan Bir Gece

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı ve Kültür Sanat Politikaları Kurulu Üyesi Fecir Alptekin, “En Uzun Gece”nin yalnızca bir sahne gösterisi değil, aynı zamanda bir sanat başyapıtı olarak tasarlandığını ifade etti. Alptekin, “15 Temmuz bir direniş gecesiydi, ama aynı zamanda bir milletin iradesinin, inancının ve kararlılığının sınandığı bir sınavdı. Bu büyük hikâyeyi yalnızca belgelerle değil, sanatın diliyle de anlatmak istedik” dedi.

Turgut Aslan Üzerinden Anlatılan Bir Kahramanlık Öyküsü

Eserin anlatımında dönemin Terörle Mücadele Daire Başkanı Gazi Turgut Aslan merkez karakter olarak konumlandırıldı. Aslan’ın FETÖ soruşturmalarıyla başlayan yolculuğu, 15 Temmuz gecesinde yaşanan çatışmalar, hain saldırılar ve kahramanlık öyküleriyle birlikte İstanbul’dan Ankara’ya uzanan bir anlatıya dönüşüyor.

Büyük Şairlerin Dizeleri Sahneye Taşındı

Eserin librettosunda sıfırdan metin oluşturmak yerine Mehmet Akif Ersoy, Sezai Karakoç, Abdurrahim Karakoç, Atilla İlhan, Nurullah Genç gibi usta şairlerin şiirlerine yer verildi. Böylece hem edebi derinlik hem de tarihi bağlam güçlendirildi. Orijinal metinler ise İbrahim Sarıtaş ve Gürkan Tanyaş tarafından kaleme alındı. Müzikler ise Ali Otyam, Aytuğ Ülgen ve Selim Atakan imzası taşıyor.

500 Kişilik Dev Kadro, 6 Ay Süren Bir Hazırlık

Eserin yaratım süreci adeta bir kültürel seferberlik örneği oldu. Devlet Opera ve Balesi, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası, 6 farklı şehirden devlet senfoni orkestraları, Devlet Çok Sesli Korosu, Devlet Türk Halk Müziği ve Tasavvuf Müziği Topluluğu ekiplerinden toplam 500 kişi, 6 ay boyunca titizlikle çalıştı. Sahne öncesinde 56 gün süren prova süreci ise Külliye sahnesinde tamamlandı.

Yeni Dönemde Yurt İçi ve Yurt Dışı Turne Başlıyor

Fecir Alptekin’in verdiği bilgiye göre “En Uzun Gece” önümüzdeki sezonda Atatürk Kültür Merkezi başta olmak üzere Mersin, Antalya gibi büyük şehirlerde sahnelenecek. Ayrıca eserin yurt dışına taşınması da gündemde. Bu sayede, Türkiye’nin 15 Temmuz direnişine dair hafızası sanat aracılığıyla uluslararası kamuoyuna da anlatılacak.